پالس اکسیمتر چیست؟ پالس اکسیمتر (Pulse Oximeter) دستگاهی است که میزان ضربان و درصد اکسیژن خون را در کسری از ثانیه اندازه گیری می کند. این دستگاه ها خیلی سریع و بدون درد هستند. اگر در منزل فردی از خانواده از دستگاه یا کپسول اکسیژن استفاده می کند یا سابقه بیماری های قلبی دارد حتما نیاز است که با یک دستگاه پالس اکسیمتر پرتابل یا خانگی اکسیژن خون و ضربان را چک کنید. در نمونه های پیشرفته فشار خون هم نشان داده می شود که در بیمارستان ها و مراکز درمانی است.
پالس اکسیمتر چگونه کار میکند؟
پالس اکسیمتر طرز کار براساس ارسال امواج قرمز و مادون قرمز از دو قسمت دیود ارسال کننده موج در داخل بخش پروب مانندی است که به انگشت دست، لاله گوش، روی ناخن یا شست پا وصل می شود.
پالس اکسیمتر نحوه عملکرد براساس قوانین فیزیک دارد به نحوی که طول موج قرمز توسط هموگلوبین های اکسیژن دار و نور مادون قرمز توسط هموگلوبین های بدون اکسیژن جذب می شود. براساس میزان نور جذب شده توسط هر کدام از هموگلوبین های خون و محاسبه نسبت اعداد جذبی، درصد اشباع خون از اکسیژن (SpO2) بر روی صفحه نمایش نشان داده می شود.
البته دقت داشته باشید که همیشه عدد گزارش شده توسط دستگاه در حد 2% با عدد واقعی اختلاف دارد که بسیار ناچیز و قابل چشم پوشی است. توجه داشته باشید که عملکرد این دستگاه روی دست هایی که گرم باشند بهتر است و با توجه به اینکه میزان اشباع اکسیژن خون در طول روز و شرایط مختلف متغیر می باشد، باید چند بار در روز اندازه گیری کنید.
چرا باید دستگاه پالس اکسیمتر دیجیتالی بخرید؟
در حالت کلی پزشکان توصیه نمی کنند که همیشه نبض و درصد اشباع اکسیژن خون را بسنجید. معمولا کسانی که شرایط خاصی داشته باشند یا مشمول یکی از شرایط زیر باشند باید از این دستگاه استفاده کنند:
- در حین یا بعد از جراحی یا هر فعالیت دیگری که نیاز به آرام بخش بوده باشد؛
- برای مواقعی که دارو برای ریه مصرف می کنید استفاده از دستگاه پالس اکسیمتر خوب به شما کمک می کند تا از مفید بودن آنها مطلع شوید؛
- جهت کنترل کردن فعالیت شدید بدنی در کسانی که مشکل قلبی یا تنفسی دارند؛
- در صورتی که با هوای محیط سطح اکسیژن خون کاهش پیدا کند دستگاه نشان خواهد داد که در این صورت باید سیستم تهویه مناسب داشته باشید؛
- اگر فرد دچار آپنه خواب (Sleep Apnea) شود دستگاه هشدار خواهد داد و
- کسانی که به خاطر حمله یا نارسایی قلبی، بیماری ریوی COPD، آنمی، سرطان ریه، آسم و پنومونی نیاز به چک کردن دائمی سطح اکسیژن خون دارند.
پالس اکسیمتر محدودیت استفاده دارد
چطور باید از این دستگاه استفاده کرد؟
برای استفاده از دستگاه پالس اکسیمتر در خانه باید چندین کار انجام دهید تا از دقت اعداد اندازه گیری مطمئن باشید:
- هر گونه جواهرات و لاک ناخن را بردارید چون در کار دستگاه اختلال پیدا می کنند. لاک ناخن حاوی رنگدانه های آلی و غیر آلی مختلفی است که نور تابیده شده مقداری توسط پروب جذب خواهد شد؛
- دستگاه پالس اکسیمتر تنفسی را باید به دستی که گرمای بیشتری دارد و در حالتی که زیر قلب قرار گرفته متصل کنید
- دستگاه را می توان به نوک انگشت، لاله گوش، کف پا و پیشانی هم حتی وصل کرد.
- امروزه دستگاه پالس اکسیمتر دیجیتال دارای لایه پلاستیکی شفافی هستند تا جلوی تأثیر نور خورشید را تا حدی بگیرد اما نور مستقیم به مدت چند ساعت اختلال ایجاد خواهد کرد پس سعی کنید دور از چنین محیطی باشید
- در شرایطی که نبض افراد ضعیف است و به زیر 0.4% رسیده، قدرت نبض بسیار ضعیف بوده و در عملکرد دستگاه پالس اکسیمتر تأثیر منفی می گذارد
- مسمومیت با کربن مونواکسید باعث می شود تا مولکول های اکسیژن دار هموگلوبین، به رنگ قرمز روشن باشند و در نتیجه امکان تشخیص کربن مونواکسید و اکسیژن از یکدیگر بسیار سخت باشد.
نکته: میزان طبیعی هموگلوبین خون با اکسیژن تا حداقل 95% طبیعی است و
در صورتی که 92% باشد کمی هیپوکسی رخ داده و کمتر از 90% هم به عنوان یک ناهنجاری و رسیدگی طبق فوریت اورژانسی را باعث خواهد شد.
انواع دستگاه پالس اکسیمتر دیجیتال
دستگاه پالس اکسیمتر پزشکی و دقیق را می توان از لحاظ جنبه های مختلف با یکدیگر مقایسه کرد و در دسته های گوناگون قرار داد:
- دستگاه پالس اکسیمتر پرتابل یا قابل حمل: این دستگاه ها که به مدل های همراه یا سیار هم معروف هستند همان دستگاه های به فرم گیره مانند موجود در خانه ها بوده که به خاطر حجم و سایز کم قابل جابجایی می باشند.
- دستگاه پالس اکسیمتر ثابت: این نوع دستگاه ها در بیمارستان ها قابل استفاده است و در بخش های احیا و غیره کاربرد دارد.
- پالس اکسیمتر رومیزی: این دستگاه ها هم در بیمارستان ها استفاده می شوند. دقت و کارایی بالا باعث شده که وسیله ای عالی برای اندازه گیری اکسیژن خون، دمای بدن، ضربان قلب و فرم موج های ضربان قلب باشد. حتی می توان این دستگاه ها را با برنامه خاص به کامپیوتر هم وصل کرد.
- مدل کودکان یا نوزادان: این مدل ها نیز دقیقا همان کارایی دستگاه های قبلی را دارند ولی به دلیل اینکه پروب به خوبی انگشت کودکان را نمی گیرد آنها را به انگشت شست پا یا کف پای کودک می بندند.
- دستگاه پالس اکسیمتر شارژی: این نوع دستگاه ها نیز کاربرد کاملا مشابهی دارند با این تفاوت که از طریق کابل های یو اس بی امکان اتصال به برق و شارژ شدن دارند.
دستگاه های پالس اکسیمتر و انواع مختلف آن
محدودیت های استفاده از Pulse Oximeter
با توجه به اینکه دستگاه پالس اکسیمتر روش کار خاص خود را دارد و توضیحات آن را مطالعه کردید، محدودیت هایی نیز به همراه آن به وجود می آیند که مشابه با هر دستگاه دیگری طبیعی است. محدودیت هایی که باید به آن توجه داشته باشید شامل موارد زیر هستند:
- انگشتانی که لاک دارند و به همین دلیل قبل از استفاده باید لاک آنها کاملا برداشته شود
- کسانی که تحت شوک یا هیپوفیوژن بوده باشند
- افرادی که اکثرا در ناحیه دست هیپوترمی دارند یا دمای بدنشان در این ناحیه کمتر است
- کسانی که آنمی درمان نشده داشته باشند
- افرادی که سابقه اعتیاد دارند و تازه ترک کرده باشند و حتی
- افرادی با پوست تیره در خوانش دستگاه اختلال ایجاد می کنند.
به همین دلیل باید دقت داشته باشید که این موارد در دقت اندازه گیری دستگاه اختلال ایجاد می کنند و نتایج نشان داده شده خیلی دقیق نخواهد بود. حتی گفته می شود که موقع اندازه گیری میزان اشباع اکسیژن خون حرکت و فعالیت نداشته باشید چون طبیعتا مقدار اشباع اکسیژن بیشتر است و اعداد نمایش داده شده دقیق نیستند.
راهنمای خرید
برای خرید دستگاه پالس اکسیمتر تنفسی که وجود آن در هر خانه ای الزامیست باید نکات بسیار مهمی را مورد توجه قرار دهید. رعایت این موارد به شما کمک می کنند تا بتوانید بهترین دستگاه را متناسب با نیاز خود خریداری نمایید:
• دقت بالا: با توجه به اینکه این دستگاه میزان اشباع اکسیژن خون و ضربان قلب را اندازه گیری می کند و از آنها برای تشخیص برخی اختلالات و بیماری ها استفاده می شوند دقت بالای دستگاه بسیار مهم است. نمونه هایی را خریداری کنید که میزان خطای آنها در حد 3% باشد. اگر لرزش دست دارید مدل هایی را تهیه کنید که نسبت به لرزش دست مقاوم هستند.
• راحتی در استفاده: نمونه هایی که به شکل پروب هستند و انگشت در داخل آنها قرار می گیرد خیلی راحتتر هستند. توجه داشته باشید که انگشت سومی و یا انگشت دومی نزدیک به انگشت وسط در دست غالب یا قویتر شما بهترین انگشت برای قرارگیری در داخل پروب و اندازه گیری اشباع اکسیژن خون است.
• سایز سنسور: اگر برای کودک یا نوزاد خود قصد خریداری دستگاه پالس اکسیمتر دارید، به فکر خرید نمونه های جنینی یا نوزادی باشد.
• حافظه داخلی: برخی دستگاه ها حافظه داخلی دارند و در نتیجه می توانید خوانش های قبلی را ذخیره کنید و از آنها موقع مراجعه به پزشک یا آنالیز شخصی خود استفاده نمایید.
• کیفیت و وضوح صفحه نمایش: پالس اکسیمتر صفحه رنگی با کیفیت صفحه نمایش LED که اعداد آن به اندازه کافی بزرگ باشند استفاده راحتتری دارند.
دستگاه پالس اکسیمتر چه مارکی خوبه؟
مدل های مختلفی از این دستگاه در بازار موجود هستند و هر کدام ویژگی های خاص خود را دارند. اما برخی برندها دقت و ماندگاری بیشتری داشته اند و رضایت مشتریان از خرید آنها بالاتر بوده است. در ادامه با دو برند عالی آشنا خواهید شد:
- چویس مد: برند ChoiceMMed یکی از محصولات چینی و بسیار با کیفیت بازار است که استاندارد کیفیت آمریکا را دریافت نموده و با بیش از دو دهه فعالیت توانسته فروش جهانی بالایی داشته باشد. دقت این دستگاه بسیار بالاست و در انواع مختلف عرضه می شوند. از این دستگاه پالس اکسیمتر می توانید برای طیف وسیعی از انواع بیماران استفاده کنید و نگران خطا یا محدودیت آن نباشید.
- زنیت مد: برند زنیت مد (Zenithmed) یکی از بهترین شرکت های سازنده محصولات تجهیزات پزشکی و مراقبتی – بهداشتی است که در کشور سوئیس فعالیت دارد. دستگاه پالس اکسیمتر دقیق زنیت مد به خاطر کیفیت بالا، دقت عالی در شرایط مختلف و دریافت استانداردهای بین المللی باعث شده تا همیشه به عنوان محصولات مطرح و عالی در جهان حضور داشته باشید.
شما می توانید با مراجعه به بخش دستگاه پالس اکسیمتر فروشگاه، بهترین مدل های این دو برند را با قیمت مناسب خریداری کنید.